Familiebedrijven vormen de ruggengraat van het Nederlandse MKB. Toch staan veel van deze ondernemingen aan de vooravond van grote veranderingen. Uit de Family Business Insights Series 2025 blijkt dat opvolging, innovatie en professionalisering de drie thema’s zijn die het komende decennium bepalend worden voor hun toekomst.
Waar oudere generaties vooral de nadruk legden op stabiliteit en behoud, kijkt de nieuwe generatie met andere ogen naar het familiebedrijf. Ze wil maatschappelijke impact maken, investeren in technologie en samenwerken met externe partijen – maar wel zonder de kernwaarden van het familiebedrijf te verliezen.
Het onderzoek laat zien dat juist de sterke identiteit van familiebedrijven een belangrijk concurrentievoordeel blijft. Ondernemers die familiegeschiedenis en waarden zichtbaar verankeren in hun strategie, blijken veerkrachtiger in economisch onzekere tijden.
Toch is er een keerzijde. Veel bedrijven worstelen met de vraag hoe ze de volgende generatie kunnen laten aanhaken zonder in oude patronen te blijven hangen. In veel organisaties ontbreekt een concreet plan voor opvolging of governance. Slechts een minderheid heeft een formele raad van advies of externe toezichthouder – terwijl onderzoek aantoont dat deze structuren bijdragen aan continuïteit en innovatie.
De jonge generatie bedrijfsopvolgers, vaak opgeleid in het buitenland of met ervaring buiten het familiebedrijf, kijkt anders naar risico’s en groei. Ze hechten meer belang aan innovatie, digitalisering en duurzaamheid.
In het onderzoek geeft meer dan de helft van de respondenten aan dat zij actief willen investeren in nieuwe technologieën of strategische overnames om toekomstbestendig te blijven. Opvallend genoeg gebeurt dat vaker mét externe investeerders, iets wat tot voor kort voor veel familiebedrijven ondenkbaar was.
Toch blijft de langetermijnblik een onderscheidend kenmerk. Waar beursgenoteerde bedrijven vaak in kwartalen denken, plannen familiebedrijven generaties vooruit. Dat maakt dat zij, ondanks economische schommelingen, over het algemeen stabieler groeien en loyalere medewerkers behouden.
De overdracht van het bedrijf van de ene naar de andere generatie blijft een gevoelig onderwerp. In bijna de helft van de onderzochte familiebedrijven is nog geen duidelijk opvolgingsplan opgesteld. Dat leidt niet alleen tot onzekerheid, maar kan ook innovatie afremmen.
Experts wijzen erop dat opvolging niet alleen gaat over wie het stokje overneemt, maar ook over hoe dat gebeurt. Een geleidelijke overdracht, waarin jonge leiders ruimte krijgen om hun eigen visie te ontwikkelen, vergroot de kans op succes aanzienlijk.
Wat het familiebedrijf onderscheidt, is juist die verwevenheid van emotie en ondernemerschap. Dat kan een kracht zijn – de betrokkenheid en loyaliteit zijn vaak groter dan in niet-familiebedrijven – maar ook een risico.
Zonder duidelijke afspraken kunnen familieverhoudingen doorsijpelen in de besluitvorming. Steeds meer ondernemers kiezen daarom voor formele governance: een adviesraad met onafhankelijke leden of een externe voorzitter. Dat helpt om zakelijkheid en familiebelang in balans te houden.
De Family Business Insights Series 2025 concludeert dat de familiebedrijven die succesvol blijven, een gemeenschappelijk kenmerk hebben: ze durven te vernieuwen zonder hun wortels te verloochenen.
De toekomst ligt waarschijnlijk in hybride vormen van ondernemerschap — familiebedrijven die samenwerken met externe investeerders, start-ups of kennisinstellingen, maar hun eigen waarden als kompas behouden.
Of, zoals een van de respondenten het samenvatte: “We hoeven niet te kiezen tussen traditie en groei. We moeten alleen leren om beide beter te organiseren.”
